Αμερόληπτοι κριτικοί και χονδρά άνδρα

 

 

Μια φορά, ο αρχισυντάκτης μιας εφημερίδας του παλιού καιρού, στον μεσοπόλεμο, έδωσε σ’ έναν νεαρό φιλολογικό συντάκτη τρία-τέσσερα άρτι αφιχθέντα στην εφημερίδα νέα βιβλία για να γράψει κριτική. Ο συντάκτης έχωσε τα βιβλία στο συρτάρι του αλλά ένα από αυτά παράπεσε. Ο αρχισυντάκτης ενόχλησε δυο-τρεις φορές τον νεαρό ζητώντας του την κριτική· εκείνος, αφού έψαξε και δεν το βρήκε, μην τολμώντας να ομολογήσει ότι έχει χάσει το βιβλίο, έκατσε κι έγραψε μερικές επαινετικές γενικολογίες που τις παρουσίασε για κριτική. Έπειτα από λίγο καιρό χρειάστηκε να αλλάξει γραφείο και αδειάζοντας τα συρτάρια, ω του θαύματος το χαμένο βιβλίο ξεμάγκωσε και πετάχτηκε έξω από το γραφείο, το χειρότερο δε ήταν ότι προσγειώθηκε στα πόδια του αρχισυντάκτη ο οποίος το μάζεψε και είδε τις σελίδες άκοπες.

-- Ρε συ, πώς έγραψες κριτική χωρίς να κόψεις τα φύλλα; ρώτησε τον νεαρό συντάκτη.

-- Εντελώς αμερόληπτα! απάντησε εκείνος και η ετοιμολογία του έσωσε την κατάσταση.

 

Με αυτή την έννοια της λέξης , μπορούμε βάσιμα να υποθέσουμε ότι η κριτική της κυρίας Κατερίνας Σχινά, που δημοσιεύτηκε στην Ελευθεροτυπία, για το 5^ο βιβλίο της σειράς του Χάρι Πότερ, είναι  εντελώς αμερόληπτη. Θέλω να πω, δημιουργούνται στον αναγνώστη σοβαρές υποψίες ότι η εξοντωτική κατά τα άλλα κριτική άντλησε τα επιχειρήματά της όχι από το πρωτογενές υλικό, το βιβλίο, αλλά από κάποιαν άλλη αρνητική κριτική, και δη ξενόγλωσση, πιθανότατα αγγλική. Και το λέω αυτό διότι βλέπω την αναφορά της κριτικού στον «καθηγητή Άμπριτζ», όμως όσοι διάβασαν όντως το 5^ο βιβλίο του Χάρι Πότερ θα ξέρουν ότι βασικό ρόλο διαδραματίζει μια νέα ηρωίδα, η αυστηρή και ανόητη Ντολόρες Άμπριτζ, καθηγήτρια της άμυνας εναντίον των σκοτεινών τεχνών. Καθηγήτρια Άμπριτζ στα ελληνικά, αλλά Professor Umbridge στα αγγλικά, χωρίς ένδειξη φύλου σε μια εν παρόδω αναφορά –κι έτσι ήρθε και στο φως η αμεροληψία της κριτικού μας.

 

*

*  *

 

Η Καθημερινή εγκαινίασε νέα σειρά ειδικών εκδόσεων, σε συνεργασία με το αγγλικό Εκόνομιστ. Εύχομαι μακροημέρευση στη νέα σειρά, κυρίως όμως άμεση πρόσληψη ικανού αριθμού μεταφραστών, διότι με σκιτζήδες δουλειά δεν γίνεται. Και σκιτζήδες έχουν τώρα στη μετάφραση, αν κρίνω από το άρθρο περί Ρουμανίας στη σελ. 6, όπου προκειμένου για τον ακραίο εθνικιστή Βαντίμ Τούντορ μαθαίνουμε ότι είναι αρχηγός του «Μεγαλύτερου Κόμματος της Ρουμανίας» (Greater Romania Party), ενώ βεβαίως ο άνθρωπος είναι επικεφαλής του Κόμματος της Μεγάλης Ρουμανίας –και, το χειρότερο, ότι εμπνέεται, ο Τούντορ, από τον Μαρσάλ Αντονέσκου. Διάβασε ο περί ου ο λόγος σκιτζής στο αγγλικό πρωτότυπο για τον Marshal Antonescu, αγνοούσε τον άνδρα, εγκυκλοπαίδεια δεν μπορεί να ανοίξει διότι το θεωρεί γρουσουζιά, να σκεφτεί ότι marshal είναι στρατάρχης πάει πολύ (φταίνε κι αυτοί οι εγγλέζοι που βάζουν κεφαλαία και μας μπερδεύουν!) οπότε πήρε το Marshal για όνομα και καθώς κάπου είχε κάτι ακούσει ότι τα ρουμάνικα είναι γλώσσα λατινογενής το τόνισε στη λήγουσα, Μαρσάλ, να φέρνει λίγο στον Μαρσέλ Προυστ. Κι ας επιμένουν οι εγκυκλοπαίδειες ότι ο μακαρίτης δικτάτορας ονομαζόταν Ίον!

 

 

*

*  *

 

Η νεοκαθαρευουσιάνικη επέλαση συνεχίζεται ακάθεκτη και αφήνει στο διάβα της διασκεδαστικότατα συντρίμμια. Διαβάζω στην Ελευθεροτυπία (27.12.02) ενδιαφέρον ρεπορτάζ για τις αγροτικές φυλακές Αγιάς Χανίων. Προσπερνάω την αναφορά σε κρατούμενο από τον Λίβανο ο οποίος «καταδικάστηκε πριν από δεκαέξι χρόνια για μια υπόθεση για την οποία είχε κατηγορηθεί» (σπάνιο πράγμα αλήθεια!) και φτάνω στην εξομολόγηση ενός Αιγυπτίου κρατουμένου, ο οποίος εξομολογείται: «Κάνω ένα φλας μπακ στη ζωή μου, πολλές φορές μέσα από το κελί μου. Έκανα ένα πολύ χονδρό λάθος στη ζωή μου.» Πολύ χονΔρό! Λέει ο, θυμίζω, Αιγύπτιος κρατούμενος, εντός εισαγωγικών μάλιστα! Λες και υπάρχει περίπτωση άνθρωπος, έλληνας ή αιγύπτιος αδιάφορο, εκτός αν είναι νεοκαθαρεύων δημοσιογράφος, να πει κάτι άλλο έξω από χοντρό λάθος; Θέλετε φίλτατε μεταξωτά βρακιά; Καμιά αντίρρηση –αλλά τότε, το λάθος πρέπει να είναι βαρύ, ολέθριο, μοιραίο, ασυγχώρητο, ίσως χονδροειδές, αλλά ποτέ χονδρό.

 

 

*

*  *

 

Κι αν στο «χονδρός» η υπερδιόρθωση έδωσε τέλος πάντων έναν τύπο υπαρκτό, τι να πει κανείς για το «γερόνδια» που διάβασα σε εφημερίδα κοντά στα Χριστούγεννα και δεν πίστευα στα μάτια μου; -όχι, δεν πρόκειται για τίποτα «γερούνδια» της αγγλικής γλώσσας, πρόκειται για γερόντια που τα πήρε και τα σήκωσε ο καθαρεύων ζήλος του ασχετογράφου! Και καλά σε εφημερίδες όπου τα κείμενα, όσο και να πεις, έχουν πολύ κοντινή ημερομηνία λήξεως –αλλά και σε βιβλία; Στο πρόσφατο βιβλίο του Κ. Παπαγιώργη Τα καπάκια (που δεν θα έχανε αν ξανακοίταζε το κείμενο ένας καλός διορθωτής) διαβάζω στη σελ. 259 ότι η σπηλιά του Ανδρούτσου «δεν ταυτίζεται με το Κωρύκειον άνδρον». Φαίνεται ότι οι αρχαίοι που το έλεγαν άντρον ήταν μαλλιαροί. Άνδρον θέλω, τώρα το θέλω!