Παιδιά της Σαμαρίνα, γιατί είστ’ ευπρεπισμένα;

 

Στην Καθημερινή της 25.3.2008 δημοσιεύεται άρθρο στο οποίο παρουσιάζεται ένας από τους παλιότερους αναγνώστες της εφημερίδας και μανιώδης επιστολογράφος της –τη διαβάζει από το 1934 και όπως ο ίδιος υπολογίζει έχει στείλει πάνω από 800 επιστολές και άρθρα στην εφημερίδα. Ευσταλής στα 94 του χρόνια, ο κ. Ησίοδος Τσίγκος πρόσφατα δοκίμασε μεγάλη και ευχάριστη έκπληξη όταν, καθώς έλυνε το σταυρόλεξο της αγαπημένης του εφημερίδας, διαπίστωσε ότι η απάντηση στο ερώτηση: «Ήρωας της Αλβανίας που κατέλαβε την Τρεμπεσίνα» ήταν… ο ίδιος, μια και τον Γενάρη του 1941, επικεφαλής του λόχου του, κατέλαβε τη στρατηγικής σημασίας κορυφή της Τρεμπεσίνας.

 

Ο αειθαλής ήρωας ασφαλώς διηγείται πολλά και ενδιαφέροντα, αλλά εγώ θα ασχοληθώ με τη γλωσσική πλευρά του θέματος ή μάλλον με τον τίτλο του άρθρου. Τον οποίο τίτλο, να θυμίσω, δεν τον έβαλε ο δημοσιογράφος που πήρε τη συνέντευξη, αλλά ο υπεύθυνος ύλης, ο υλατζής που λέμε. Λοιπόν, ο τίτλος είναι: «Ανδρείος της Τρεμπεσίνα, μανιώδης επιστολογράφος». Όπως θα καταλάβατε, αυτό που μ’ ενοχλεί (πολύ) είναι που άφησαν άκλιτη την Τρεμπεσίνα, παρά το ότι είναι τοπωνύμιο που συμμορφώνεται απόλυτα με το τυπικό της ελληνικής.

 

Όπως έχουμε ξαναγράψει, οι ευπρεπιστές και οι νεοκαθαρευουσιάνοι, ενώ σκίζουν τα ρούχα τους για την ελληνικότητα του λεξιλογίου, επιμένουν να διατηρούν άκλιτα όλα τα ξένα τοπωνύμια, ακόμα κι εκείνα που δεν χρειάζονται καμιά προσαρμογή στο τυπικό της γλώσσας μας. Έτσι, ο κ. Γ. Τζανετάκος, ο ίδιος που το έβαλε αμέτι μουχαμέτι να πλασάρει εξωφρενικές «ελληνικές» εκδοχές κοινότατων δανείων λέξεων (ξέρετε, να λέμε ‘αμφίψωμο’ το σάντουιτς ή ‘περιαστραγαλίδες’ τις γκέτες), ο ίδιος λοιπόν αποφαίνεται (στο βιβλίο του «Λόγος ελληνικός στη δημοσιογραφία») ότι πρέπει να λέμε «της Γουατεμάλα, της Κένυα». Η στάση αυτή εκ πρώτης όψεως φαίνεται σχιζοφρενική, αλλά κατά βάθος είναι συνεπής· και στη μία και στην άλλη περίπτωση, κρύβει βαθύτατη περιφρόνηση στη λαϊκή χρήση, στον λαϊκό ομιλητή που παίρνει χωρίς αναστολές το ξένο δάνειο όταν τον εξυπηρετεί, αλλά προσπαθεί να το εκτελωνίσει,  να το προσαρμόσει παναπεί στο ελληνικό τυπικό.

 

Αλλά ας γυρίσουμε στην άλωση της Τρεμπεσίνα. Θα το μαντέψατε ίσως: στο κυρίως σώμα του άρθρου, ο γηραιός ήρωας την Τρεμπεσίνα την κλίνει ελληνικότατα: η Τρεμπεσίνα, της Τρεμπεσίνας. Άλλωστε, και το εμβατήριο που γράφτηκε τότε, μιλάει για «της Τρεμπεσίνας τη θεόρατη κορφή» και μάλιστα δίνει και πληθυντικό: Καλπάκια, Πίνδους και Τρεμπεσίνες θα ξαναγράψουμε για Δόξα και Τιμή. Όμως, όταν το άρθρο έφτασε στην προκρούστεια κλίνη του υπεύθυνου, ο τίτλος μπήκε ευπρεπισμένος και άκλιτος: Ανδρείος της Τρεμπεσίνα!

 

Για να δημαγωγήσω ελαφρώς προβοκατόρικα: οι φαντάροι που τζάκισαν το χέρι τους για να κυριέψουν την Τρεμπεσίνα, το έκαναν άραγε για να την ευπρεπίζουν σήμερα τα καλόπαιδα;

 

(Κι αν είναι έτσι, τα μάτια μας έχουν πολλά να δουν ακόμα: Παιδιά της Σαμαρίνα, μωρέ παιδιά καημένα, παιδιά της Σαμαρίνα, γιατί είστ’ ευπρεπισμένα;)