Διαβάζω στην Ελευθεροτυπία (14.2.2000, σελ. 13) άρθρο για τη Σύμβαση περί Προστασίας των Μειονοτήτων. Φτάνω λοιπόν σε απόσπασμα από την τοποθέτηση του νομικού συμβούλου του πρωθυπουργού, καθηγητή Γιώργου Παπαδημητρίου. Τα όσα ακολουθούν, γράφονται με την υπόθεση ότι η εφημερίδα σωστά αποδίδει τα όσα είπε ή έγραψε ο κ. καθηγητής. Αν τα αλλοίωσε η καλή εφημερίδα, του ζητώ συγνώμη -αλλά επειδή τα βλέπω μέσα σε εισαγωγικά, υποθέτω κατ' αρχήν ότι είναι πιστή μεταφορά της διατύπωσης που χρησιμοποίησε.

"Καλούμαστε να υπερβούμε τη στάση του παρελθόντος αντιμετωπίζοντας τους μειονοτικούς συμπολίτες μας ως παρωνυχίδα και να αποδεχθούμε την ανάπτυξη μέτρων ενσωμάτωσης".

Ξαναδιαβάστε το, παρακαλώ. Καλούμαστε (εμείς, το ελληνικό κράτος ενδεχομένως) να υπερβούμε τη στάση του παρελθόντος -αντιμετωπίζοντας ως παρωνυχίδα. Δηλαδή, για όποιον μένει σ' αυτά που διαβάζει, καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε σαν παρωνυχίδα τους μειονοτικούς συμπολίτες μας! Αυτό τάχα εννοεί ο καθηγητής; Ασφαλώς όχι: εννοεί φυσικά ότι πρέπει να ξεπεράσουμε τη στάση του παρελθόντος η οποία συνίστατο, υπαγόρευε, χαρακτηριζόταν από, ή κάτι παρόμοιο, ό,τι θέλετε, το να αντιμετωπίζουμε σαν παρωνυχίδα τους μειονοτικούς συμπολίτες μας.

Οι ξεκρέμαστες "μετοχές" ενεστώτα δεν είναι καινούργιο φαινόμενο στη γλώσσα μας -η εξαπλωσή τους σαφώς είναι αγγλισμός, απόδοση του γερουνδίου (-ing), αλλά θα ήταν κοντόθωρο να τις εξοβελίζουμε από παντού. Εξίσου όμως απαράδεκτο θα ήταν να τις χρησιμοποιούμε αδιακρίτως, κι όποιον πάρει ο χάρος. Γνώριζα ότι έχουν κατακλύσει τις μεταφράσεις εγχειριδίων πληροφορικής (π.χ. τίτλος Επιλέγοντας εκτυπωτή ως "απόδοση" του selecting a printer), αν όμως κρίνω από το απόσπασμα της εφημερίδας και ο κ. καθηγητής τις χρησιμοποιεί αφειδώς, αφού παρακάτω τονίζει: "Επιβάλλεται η ισοτιμία προς τις μειονότητες, αναγνωρίζοντας τα δικαιώματά τους". Και αν εδώ η χρήση της "μετοχή ενεστώτα" είναι απλώς άκομψη και συντακτικώς αλλοπρόσαλλη, στο πρώτο παράδειγμα είναι σαφώς εγκληματική.

Στο περιθώριο, ίσως προσέξατε το "ως παρωνυχίδα". Εμ βέβαια! Στο κλίμα της νοσταλγικής αντεπίθεσης της καθαρεύουσας, πολλοί πιάνονται απεγνωσμένα από ένα-δύο κουρελάκια που τους δίνουν (ή δίνουν στους άλλους) την εντύπωση ότι μιλούν καλά ελληνικά. Και από τα κουρελάκια αυτά το πιο αστραφτερό είναι να βάζουμε παντού, αδιακρίτως, το ως, ακόμα κι εκεί που η σωστή χρήση και η τήρηση των λεπτών διακρίσεων επιβάλλει σαν -και τέτοια είναι νομίζω η συγκεκριμένη περίπτωση, αν και δεν είναι από τις πιο έκδηλες. Αλλά για το σαν και το ως αξίζει ασφαλώς ιδιαίτερο σημείωμα.

'Οσο για τον κύριο καθηγητή, νομικό σύμβουλο του πρωθυπουργού, ας ελπίσουμε ότι τα νομικά του είναι καλύτερα από τα ελληνικά του...

Επιστροφή στις "γλωσσικές ακρότητες"
Αρχική σελίδα του Νίκου Σαραντάκου

© 2000 Νίκος Σαραντάκος
sarant@pt.lu