Ένα στιγμιότυπο από την επιστροφή της γηραιάς κυρίας
Για τις προσπάθειες νεκρανάστασης της δοτικής από τους νεοκαθαρευουσιάνους έχω ξαναγράψει πρόχειρα, αλλά αξίζει ν’ αφιερώσω ειδικό σημείωμα. Επιφυλάσσομαι να το κάνω κάποτε, αλλά προς το παρόν να σημειώσω το σημερινό που είδα σε τίτλο της Ελευθεροτυπίας (26.5.2008), την αρκετά διαδεδομένη έκφραση «Σταγόνα στον ωκεανό», μεταφρασμένη στα νεοκαθαρευουσιάνικα: Σταγών εν τω ωκεανώ.
Λέω ‘μεταφρασμένη’ γιατί η φράση δεν έχει αρχαία προέλευση, να πεις πως δικαιολογείται η δοτική (που δεν δικαιολογείται πάντοτε, αλλά τέλος πάντων). Έψαξα στο TLG, και εκτός λάθους δεν υπάρχει στην αρχαία γραμματεία τέτοια φράση ή ανάλογη. Ούτε όμως περιλαμβάνεται η φράση στον «Πίνακα δοτικών της καθομιλουμένης», του Κ. Βαλεοντή (κυκλοφορεί σε διάφορες τοποθεσίες του Διαδικτύου) ο οποίος μάλιστα είναι ιδιαίτερα γενναιόδωρος στον ορισμό της ‘καθομιλουμένης’ αφού βρίσκει 418 δοτικές να συμπεριλάβει, όχι όμως και την «εν τω ωκεανώ» σταγόνα.
Αφού λοιπόν δεν είναι ένδοξη αρχαία, αλλά φτηνή καθαρευουσιανιά, ποιος ο λόγος να διατηρείται, με διασωλήνωση και τεχνητή αναπνοή, η συγκεκριμένη δοτική; Μήπως είναι εύηχη; Μα, σε σύγκριση με την ελληνική μορφή της φράσης, σταγόνα στον ωκεανό, ο νεοκαθαρευουσιάνικος τύπος είναι εξαιρετικά κακόηχος, με τα νι στην αρχή να κουδουνίζουνε σαν τα γυαλικά στα ράφια και καπάκι την αβυσσαλέα χασμωδία του «τω ωκεανώ». Τότε;
Αφήνω το άλλο, ότι με το σημερινό μονοτονικό σύστημα γραφής, η δοτική είναι πέντε φορές πιο προβληματική. Αν γράφετε αγαπητοί «τω ωκεανώ» για να επικοινωνήσετε με τα τρισχιλιετή νάματα, μην ξεχνάτε ότι στα αρχαία «τώ ωκεανώ» δεν είναι δοτική, αλλά δυικός αριθμός: δυο ωκεανοί. Παναπεί, κάνατε μια τρύπα στο νερό ή ίσως στον ωκεανό. Ή στους δύο ωκεανούς.
